Als je op zoek bent naar manieren om met de psoas-spier om te gaan en de spanning en stress eruit te krijgen, dan zit je goed. Dat je ernaar op zoek bent, betekent dat je al minstens een vaag idee hebt van het belang van de psoas spier. Mogelijk heb je al eens verdiept in bijvoorbeeld psoas massage, psoas stretches of psoas ontspanningsoefeningen.
Waar we ons in dit artikel op richten, is waar je op kunt letten om goed met je psoas om te gaan als je zit. Vooral ook als je veel zit. Aanleiding voor ons om eens heel specifiek op deze spier in te zoomen, is een stukje door orthomoleculair therapeut en diëtist Iris de Goede. Zij gebruikt namelijk de LavaBird STiT, waar je op deze website veel meer over kunt vinden.
Iris de Goed over de STiT
De STiT is een hele pure balanskruk. We zeggen 'puur', omdat het mechaniek van de STiT zo naadloos aansluit op je lichaamseigen balansbeleving, dat je lichaam het eigenlijk automatisch herkent en gebruikt tijdens het zitten.
Iris gebruikt ook de STiT en noemt daarbij heel bewust de psoas:
"Deze STiT van LavaBird gebruik ik in mijn praktijk omdat ik lange dagen zit. Sitting is killing zeg ik altijd. Al helemaal als je wordt geblokkeerd tijdens het zitten. Dat is niet best voor je belangrijke psoas spieren. Als je mij al lang volgt op Instagram, dan weet je hoe belangrijk ik ze vind. Je werkomgeving moet gezond zijn!"
Daar zijn we het helemaal mee eens. Althans, niet helemaal. Sitting is killing is eigenlijk een kijk die door verkeerd zitten de wereld in is gekomen. Hardlopen op klompen is killing. Hardlopen zelf niet perse.
Het belang van de psoas spier in jouw leven
Om die psoas in het juist perspectief te plaatsen, en de enorme potentie ervan voor jouw leven te snappen, is een beetje context handig. In het westen leven we vaak erg vanuit ons hoofd. En als we het hebben over ons hart – of we nu hebben over de hartspier, of de kern van wie we zijn en onze emoties – dan doelen we meestal op gedeelte in onze borst waar onze hartspier zit.
Dat is echter niet de enige manier om ernaar te kijken. In veel oosterse tradities ligt het centrum van ons ‘zijn’ rond het zwaartepunt (het exacte midden) van ons lichaam: je core. Daar waar je bekken zich bevindt, je darmen en je onderbuikgevoel. Maar het is als je erover nadenkt bijvoorbeeld ook het centrum van je seksuele energie, en de plek waar nieuw leven ontstaat (je baarmoeder).
Wat jouw perspectief daarop is maakt voor nu niet uit. Lichamelijk gezien, is het een feit dat je hele keten van balans begint bij je core. Alles rust erop. En daar zit ‘m dus ook direct de significantie voor jouw leven: als je kunt leven vanuit een ontspannen core, dan vind je letterlijk makkelijker je balans en is het makkelijker om vanuit een ontspannen lichaam te leven en bewegen.
En omdat je emoties vooral in je lichaam voelt, betekent leven vanuit een ontspannen core ook dat je veel makkelijker bij je emoties komt. Je hebt er een betere connectie mee omdat er minder spanning in de weg zit. Daardoor voel je beter wat je werkelijk wilt en maak je levenskeuzes die beter bij je passen.
Dat is even heel kort door de bocht, maar dat mag best, want het belang van leven vanuit een ontspannen core is niet te overschatten. Het tegenovergestelde is ook waar. Veel spanning in je core zorgt voor allerhande problemen rondom beweging, emoties en seksualiteit.
De "spier van de ziel", of de "stress-spier"
Een hele belangrijke spier in die kern van je lichaam, is naast bijvoorbeeld de piriformis, dus de psoas-spier. Tijdens het schrijven van dit stuk stuitten we op het boek Psoas, De spier van de ziel, door Liz Koch. Als je bovenstaande leest, over hoe zeer je core je leven beïnvloed, dan snap je allicht wel waarom ze de psoas de "spier van de ziel" noemt.
Wat ons betreft is het alleen een beetje kort door de bocht. Wij zouden misschien eerder zeggen: je core, de plek van de ziel. Of: je bekkenbodem, de basis van je ziel.
Anyways, terug naar die psoas. Deze spier wordt niet voor niks ook wel de stress-spier genoemd.
De rol van de Psoas in onze stress-reactie
Hij is in onze oorsprong namelijk essentieel wat bij de meest primaire stressrespons: fight or flight. Want wat gebeurt er als caveman Karsten (insiders-geintje, zie artikel over de STiT in de Nerds Playground) zich rot schrikt wanneer er ineens een sabeltandtijger buiten z’n grot staat?
Dan maakt zijn lichaam zich in een milliseconde klaar voor vechten of vluchten. De psoas is de spier die je bekken met je benen verbindt. Die spier staat dus direct vol op spanning om weg te kunnen sprinten of aan te kunnen vallen. En die respons, die hebben jij en ik nog steeds. Die spier knalt direct vol op spanning als wij om wat voor reden dan ook in de stressmodus schieten.
Maar dat is tegenwoordig zelden vanwege eerder genoemde sabeltandtijger. Grote kans dat het wél is omdat we bijvoorbeeld vanachter ons bureau ineens geconfronteerd worden met een volgende deadline, terwijl we al over tijd zitten te ploeteren met onze huidige deadline, terwijl bovendien je manager ongeduldig in de deurpost staat te wachten op je antwoord op een vraag, terwijl je ook nog eens weet dat hij niet blij gaat zijn met het antwoord dat je hem gaat geven...
BAM, je psoas onder spanning. Vechten! Vluchten!? Nee, gewoon blijven zitten op je stoeltje. Dus: geen ontlading. Die spanning in je core neem je lekker mee naar huis. En zoals gezegd, vanuit je core bouwt je hele keten zich op, dus die spanning kan tot in je nek en alles daartussen pijnlijk nestelen.
Veel mensen lopen rond met een permanent overspannen psoas. Terecht dat daar nu langzaam maar zeker meer aandacht voor komt om de vorm van bijvoorbeeld psoas massages, psoas stretch, en psoas ontspanningsoefeningen.
Maar wat heeft zitten hiermee te maken?
Wat heeft zitten hiermee te maken? Nou, zacht gezegd: dat zitten helpt meestal niet echt. Zitten, is meestal een constant verzitten. Dat zit zo:
Als we zitten op een traditionele bureaustoel, en we leunen met onze rug tegen de rugleuning, dan duwen we met onze rug tegen die leuning. Maar dit zorgt ervoor dat onze billen de andere kant op willen schuiven. Eigenlijk zetten we ons met onze rug af tegen de rugleuning, en schuiven onze billen langzaam weg van de rugleuning.
Zo komt je onderrug steeds meer krom te staan. Je zakt onderuit en de spieren, pezen en botten in je core, waaronder de psoas, krijgen ongezonde krachten te verwerken. En niet alleen dat, ook je ingewanden krijgen minder ruimte.
Zeker omdat je hoofd en handen meestal wel op dezelfde plek moeten blijven om je werk achter een computer goed te kunnen doen. Je zit er dan al snel als een halve maan bij: ook je bovenrug, nek en schouder gebogen, waardoor ook daar een ongezonde spanning opbouwt en ook je longen en hart minder ruimte krijgen.
Om dat schuiven te voorkomen gebruiken veel mensen hun benen. Met je voeten op de grond geef je tegendruk zodat je billen niet van de zitting schuiven. Dus staan je benen constant onder spanning.
Je psoas is de sjaak
Een core-spier die het hierbij nog zwaarder te verduren krijgt? De psoas, want die vormt de link tussen je core en je benen. En die spier kan spanning best aan. Hij is superkrachtig. Maar bij alle spieren is het voor hun optimale functioneren belangrijk dat flinke spanning en volledige ontspanning elkaar afwisselen (als je hier wat dieper in wilt duiken, lees dan ons artikel over hardlopen en zitten in de Nerds Playground).
Eigenlijk zou de psoas zich tijdens het zitten lekker moeten kunnen ontspannen, zonder dat daar nou perse eerst een psoas massage voor nodig is. Maar ja, die kromme rug, met daar bovenop nog eens die eerder genoemde stressreactie, maken dat ie in de praktijk bijna nooit zijn welverdiende rust krijgt. Daardoor lopen we met een verkrampte psoas spier rond en dragen we die spanning, plus de spanning uit de kettingreactie in onze keten, overal met ons mee.
Wat kan je eraan doen?
We noemden al manieren om een verkrampte psoas te behandelen, maar zijn er ook manieren om minder spanning op te bouwen? Die zijn er uiteraard legio, bijvoorbeeld manieren om gezonder met je emoties en met je stress-respons om te leren gaan. Denk aan therapie, yoga, pilates en sporten die helpen om beter met je lichaam in contact te komen.
Maar wij hebben het hier zoals gezegd over een hele praktische: de stoel waarop je zit. Iris de Goede noemde het al aan het begin van dit verhaal: zij gebruikt heel bewust de STiT om beter voor haar psoas te zorgen.
Maar wat brengt die STiT je dan precies?
Het voordeel van zitten op een STiT, is dat je niet zit vanuit die kracht tegen de rugleuning, die zorgt voor disbalans en spanning (en een constant wegschuiven), maar vanuit je core omhoog, wat de ontspanning stimuleert. En ook je benen zijn niet meer nodig om tegenkracht te geven, dus ook die, en de brug tussen je benen en je core, se psoas, kunnen meer hun ontspanning vinden.
De hoofdrolspelers bij het zitten op de STiT zijn niet die krachtige spieren die nodig zijn bij de grote bewegingen. Nee, het zijn de subtiele, ondersteunende spieren die meer in ere worden hersteld. Houdt maar eens een stok op je hand in balans: het zijn de hele subtiele bewegingen die voor balans zorgen.
Het subtiele spel van balans brengt ontspanning
Dat stimuleert jouw bekken en alle spieren er omheen, dus ook die psoas, om mee te gaan in dat subtiele balansspel dat ‘m veel meer zit in de minimale correcties, dan in de harde aanspanningen.
Op z'n minst helpt de STiT je dus om meer in balans te zitten en minder gebruik te maken van je psoas op momenten dat die psoas z'n rust nodig heeft. Meer vanwege de sleutelrol van je core in een gebalanceerd en gezond leven, valt er met rust aandacht nog veel meer uit te halen. Je traint op de STiT in potentie namelijk bewust én onbewust om vanuit die ontspanning te werken en leven.
Als jij hier vragen over hebt, neem dan vooral eens contact met ons op. We hebben ruim dertig jaar unieke, specialistische en professionele ervaring in huis met zitten en de rol van het lichaam hierin.
Als je wilt testen of de STiT ook jou hierbij kan helpen, dan hebben we daar een fijne oplossing voor. Je kunt 'm namelijk vrijblijvend 30 dagen proberen, thuis of op je werk.
We geloven niet in één oplossing die voor iedereen werkt, omdat iedereen anders is. Dus als als de STiT na 30 dagen testen niet je ding blijkt, prima, stuur 'm dan kosteloos retour wij maken het aankoopbedrag weer naar je over.
Dit artikel is geschreven in samenwerking met de Zitacademie. Meer over onze samenwerking lees je hier.