Ervaar jij pijn bij het zitten op een stoel? Bijvoorbeeld als je achter een bureau aan het werk bent? Dan ben je niet alleen. Er zijn veel mensen die pijnklachten ervaren bij het zitten. En dat is ook helemaal niet vreemd: we vragen best veel van ons lichaam als we zitten.
Om daarom te zeggen dat zitten slecht is, is gelukkig wat kort door de bocht. Zitten hoort naast slapen en lopen tot te basishoudingen van het lichaam. Het zou wat zijn als iets wat zo in onze basis zit, per definitie slecht is.
Laten we het zo zeggen: slecht zitten is slecht, maar er bestaat ook zoiets als goed, of gezond zitten. En dat wordt nogal eens over het hoofd gezien bij uitspraken als "zitten is het nieuwe roken" of "sitting, the silent killer".
We geven je graag een paar tips die kunnen helpen als je pijn bij het zitten ervaart. Om maar direct met de deur in huis te vallen:
1. Wees gezond kritisch, ook op het gebruikelijke zithouding-advies (en op ons)
Als standaard-adviezen je écht zouden helpen, dan was je waarschijnlijk niet bij dit artikel beland. Helaas is het uitgangspunt van bijna elke Arbo nog steeds: stel alles zo in dat je lichaam in hoeken van 90 graden zit, enzovoort.
Enige wetenschappelijk onderbouwing daarvan ontbreekt volledig. In de eerste plaats blijkt uit de praktijk dat een merendeel van de mensen veel gezonder zit als de hoek tussen de bovenbeen en romp groter is dan 90 graden, in de tweede plaats: iedereen is anders.
Het belangrijkste is niet om blind het advies van zitten in hoeken van 90 graden op te volgen, maar om in plaats daarvan aandacht te geven aan je lichaam en te ontdekken in welke houding jouw bekken ontspannen in balans rechtop staat. Nu ga ik direct al een stap te ver, maar verdere uitleg komt hieronder wel.
Voor nu wil ik hier nog een toevoegen: ja, wees ook gezond kritisch op ons advies :-). Het is jouw lichaam, alleen jij kunt voelen wat een houding, advies, oefening of stoel met je doet.
2. Je bent geen wandelend of zittend hoofd
Een groot deel van de klachten komt voort uit een vreemde kijk op ons lichaam. Deze kijk is in het westen gebruikelijk, maar er komt gelukkig ook steeds meer kritiek op.
We zijn vaak zo gericht op ons hoofd dat we ons lichaam maar al te makkelijk zien als een stuk gereedschap dat je hoofd moet ondersteunen in het uitvoeren van zijn taken.
Ook bij bureauwerk is alles er vaak op gericht om het hoofd in de juiste positie te brengen (en de handen in positie voor het toetsenbord en de muis). De rest van je lichaam wordt, zo vakkundig mogelijk, irrelevant gemaakt. Alles wordt volledig ondersteund, zodat je lichaam comfortabel ‘uit’ kan staan terwijl je hoofd ‘aan’ staat en zijn belangrijke werk kan doen.
Maar de werkelijkheid is: ook als we aan het werk zijn achter een computer, is ons hele lichaam bezig. De wetenschap krijgt steeds meer inzicht in dat een aanzienlijk deel van wat jouw beslissingen en denken aanstuurt, niet in je hersenen gebeurt, maar bijvoorbeeld in je darmen. Je ‘onderbuik’.
En bij veel bureauwerk is het zeker niet gezegd dat volledig stilzitten tot de beste focus en resultaten leidt. Die kinderen die in de klas zaten te wiebelen en die ‘STIL ZITTEN!’ te horen kregen, waren zo gek nog niet. Veel mensen kunnen juist beter nadenken en zich concentreren als ze hun lichaam bewegen.
Wanneer we geen oog hebben voor de vitale processen in ons lichaam, dan is de kans aanwezig dat dit tot problematisch zitgedrag, en dus pijn leidt. De werking van deze delen van ons lichaam zijn tijdens het zitten net zo belangrijk als tijdens andere bezigheden, van de bloedsomloop tot onze wervels tot onze organen.
3. Heb oog voor de hele keten
Zitten is, zoals wij dat zo simpel mogelijk gedefinieerd hebben: “Met het zitvlak op een steunvlak rusten.” Alles onder dat zitvlak kan dan wat meer tot rust komen, alles erboven steunt als een keten op elkaar. Van je bekken naar je onderrug, je bovenrug en schouders, naar je nek en hoofd.
Als er bovenin die keten iets misgaat, dan is dat meestal omdat er verder naar beneden iets misgaat. Alles begint bij het bekken; je core. Als de hele keten rustig ontspannen in balans boven je bekken staat, dan kan alles in je bovenlijf optimaal functioneren. Als die balans echter zoek is, dan bouwt er zich spanning op.
Een voorbeeld: als je bekken niet ontspannen rechtop gekanteld staat, maar een beetje naar achter gekanteld, dan kromt je onderrug meer naar achter. Die gespannen kromme rug kan minder goed je gewicht aan dan een ontspannen rechte rug. Ook krijgen je ingewanden minder ruimte.
Die disbalans werkt in de hele keten naar boven door. Een kromme onderrug betekent bijvoorbeeld vaak ook een ingezakte bovenrug, schouders en nek, waardoor ook hier het gewicht niet gezond verdeeld wordt, en bepaalde delen van je lichaam te veel te verduren krijgen. Ook is er minder ruimte om volledig in te ademen. Probeer het meer eens: adem een keer volledig in en uit terwijl je ontspannen rechtop zit, en herhaal dit eens, nu terwijl je ingezakt zit. Je merkt direct het verschil.
4. Leer spanning en ontspanning in je lichaam te voelen door bijvoorbeeld yoga, mindfulness of ademhalingsoefeningen
Misschien vind je dingen als yoga of mindfulness maar zweverig. Dat is prima. Een beetje nuchter Hollands scepticisme kan geen kwaad. Wat overigens wel ironisch is, is dat deze methoden lichaamsgericht zijn, terwijl veel westerse methoden zich meer op het hoofd richten. En met beide benen sta je op de grond, maar leven in je hoofd geeft al snel een zweverig gevoel.
Feit is dat veel mensen dankzij yoga en andere lichaamsgerichte methoden wat meer in het hier en nu komen, en meer in contact met hun lichaam. Ze leren beter voelen wat hun lichaam aangeeft en hier iets mee te doen.
Misschien is dat luisteren naar een emotie die je in je buik voelt, en iets uitspreken met een collega. Of luisteren naar een spanning die zich ergens in je lijf opbouwt, en je houding aanpassen.
Dat is tijdens het zitten ook belangrijk. Veel bureaustoelen helpen je helaas om zo comfortabel mogelijk in een ongezonde houding te blijven zitten. Ze helpen je eigenlijk om je lichaam te negeren.
Maar als het jou, bijvoorbeeld dankzij het regelmatig doen van ademhalingsoefeningen, lukt om beter te voelen wat je lichaam aangeeft, dan kun je tijdiger je houding aanpassen, even gaan staan, een rondje lopen, je stoel anders instellen, of op zoek naar een andere stoel.
Een extra geruststelling: de pijn die je ervaart ligt niet aan jou. Er wordt een hoop onzin verkondigd op de zitmarkt, en lang niet alle producten helpen je echt om te zitten op een manier die bij je past. Maar het zit in je, ieders lichaam kan z'n balans vinden, dus houd moed.
En trouwens: we noemen hierboven de meest voor de hand liggende sporten, maar andere sporten zijn ook top. Probeer in deze context wel te zoeken naar iets dat je helpt om bewust stil te staan bij de subtiele bewegingen en gevoelens in je lichaam. Het gaat er dan niet perse om welke sport het is, maar of je er bewust en aandachtig mee bezig bent. Een sport als wielrennen of hardlopen kan helpend zijn, maar het kan ook weer een manier zijn om hard van die gevoelens weg te rennen (of fietsen).
Ben je benieuwd welke sport een goede match is, en welke juist een beetje oppassen is, voel je vrij om ons een berichtje te sturen, of vraag het aan een professional die er veel kijk op heeft.
Even tussendoor: als jij inderdaad veel hardloopt, dan is het heel zinnig om dat mee te nemen in je zoektocht naar waar de pijn vandaan komt. Je leest daar meer over in ons artikel over hardlopen en zitten, hier.
En by the way: yoga, mindfulness, of wat dan ook, zijn ook geen heilige graal. Het belangrijkste is jouw keuze om beter naar je lichaam te luisteren.
5. Doe dit niet alleen: zoek hulp bij professionals
Heb je stevige pijn? Preventieve stappen zijn belangrijk, maar laat die plekken als het lukt zeker ook behandelen. Zoek dus hulp bij de juiste professionals, zoals fysiotherapeuten, cesartherapeuten, osteopaten, of masseurs.
Heb je veel last en spanning in je onderrug en rond je bekken, dan heeft het allicht eens zin om specifiek te zoeken naar iemand die die zone (waaronder je psoas spier) kan behandelen. Over de psoas spier schrijven we hier trouwens meer.
Maar waar let je op in je zoektocht? Hoe weet je dat je iemand treft die voldoende zicht heeft op wat er werkelijk achter jouw zitgerelateerde klachten zit?
Goeie vraag, want als ik nu google op bijvoorbeeld Cesar therapie, en ik klik op de eerste hit, dan zie ik al direct een plaatje waarbij de broodje-aap houding in hoeken van 90 graden als ‘goed’ wordt aangeduid.
Toegegeven: het is niet makkelijk om een goede professional te vinden. Belangrijk om te weten is dat er specialismen zijn. Heb je bijvoorbeeld bekkenklachten, dan kan je op zoek gaan naar een bekkenfysiotherapeut. Denk je bijvoorbeeld dat ook stress een rol speelt?: psychosomatische fysiotherapie bestaat ook.
Vraag eens rond bij familie, vrienden en kennissen naar hun ervaringen, en probeer een aantal opties te verzamelen en kritisch af te wegen voordat je een keuze maakt. Lees ook eventuele reviews die je kunt vinden.
Ten slotte: check even of je verzekerd bent voor een bepaalde vorm van therapie en of er eventuele vergoeding mogelijk is.
6. Bezoek de Zitacademie
Subjectiviteitsdisclaimer: Frank Tilman, een van de vier eigenaars van LavaBird, is ook de man achter de Zitacademie. Dat betekent twee dingen:
1. LavaBird is ontstaan uit tientallen jaren ervaring in het begeleiden van mensen met zitgerelateerde klachten.
2. ‘Wij van WC Eend adviseren WC Eend’, met andere woorden: we raden onszelf aan, en dat ie niet erg objectief.
Datzelfde geldt ook voor tip 7 hieronder, en in mindere mate natuurlijk voor dit hele artikel. We hebben er enorm veel kaas van gegeten, maar adviseren ook deels onze eigen producten.
Dat gezegd hebbende: er is voor zover wij weten nergens in Nederland een plek waar je zó bewust met je zitten bezig kunt zijn als bij de Zitacademie in Rotterdam. Zitten is niet primair iets van producten zoals een stoel of bureau. Zitten is iets dat je doet met je lichaam.
Dat lijkt een open deur, maar bij negen van de tien plekken in de zitwereld zit die deur potdicht. Daar wordt eigenlijk alleen over stoelen gepraat, en als het al over het lichaam gaat, dan gaat het over hoe jouw lichaam zich aan moet passen aan de stoel.
Bij de Zitacademie leer je stapje voor stapje zélf ervaren wat voor jouw lichaam de fijnste en meest gezonde zithouding is. En mocht daar noodzaak en behoefte voor zijn, dan is een heel specifiek zitadvies mogelijk, en begeleiding bij het aanpassen van jouw zitsituatie naar een opstelling en producten die passen bij jou, je werk, en eventueel ook jouw fysieke uitdagingen.
Als je meer wilt weten over de Zitacademie, lees dan ons artikel hier, neem contact met ons op of bezoek de zitacademie-website.
7. Probeer de STiT
Waar de meeste stoelen jouw lichaam zo comfortabel mogelijk in hoeken van negentig graden forceren, doet de STiT wat anders. De STiT stimuleert op een subtiele manier jouw ‘intrinsic motion’, zoals wij dat noemen. Jouw interne bewegingsapparaat, dat van jongs af aan al donders goed weet hoe jij in balans en ontspannen staat en zit.
Eigenlijk helpt de STiT je om weer terug te gaan naar wat je als peuter prima zonder enige hulpmiddelen kan: zélf gezond zitten. We hebben de STiT zo ontworpen dat de subtiele bewegingen van zowel de schotel op de grond als de zitting, zo naadloos mogelijk aansluiten op de manier waarop je lichaam van nature beweegt, bijvoorbeeld als loopt.
Dezelfde belansketen die actief is bij het lopen, gebruik je ook bij gezond zitten. Op veel stoelen is die keten helaas niet vrij om te bewegen, en dus een ontspannen balans te vinden. De STiT geeft die vrijheid wel. Op de site waar je nu bent vind je overal meer info over de STiT.
Zoals gezegd: iedereen is anders, en er bestaat geen product dat voor iedereen de beste oplossing is. Daarom kan je de STiT 30 dagen proberen. Als het voor jou niet de oplossing is, dan stuur je ‘m kosteloos retour en maken wij het aankoopbedrag weer naar je over.
We hopen dat we je met dit artikel een stukje op weg hebben geholpen richting pijnvrij en gezond zitten. Als dit artikel vragen oproept, of je hebt nog niet gevonden wat je zoekt, voel je dan vrij om contact met ons op te nemen. Als we kunnen, dan helpen we je graag verder op weg.