Als jij een bureaustoel test en je voel je lichaam en geest direct wegzinken in een zalig comfort, ren dan hard weg! Ik zal uitleggen waarom.
Wat is comfort werkelijk?
Er is een groot verschil tussen comfort op de korte en comfort op de lange termijn. Sterker nog: in comfort op de korte termijn schuilt het gevaar dat het comfort op de langere termijn moeilijk maakt.
Wist je waar het woord comfort vandaan komt? Dus de etymologie? Op etymologiebank.nl staat dat het is afgeleid van het vulgair-Latijnse werkwoord confortare: ‘versterken’.
Dat roept de vraag op: wat versterken we in onze zoektocht naar meer comfort? Versterken we de ondersteuning van het lichaam om het lichaam nog meer ontzien (dus een stoel die nog meer ondersteunt, de gebruikelijke kijk op comfort) of versterken we het lichaam zelf, zodat het lichaam minder ondersteuning nodig heeft?
Wat een gemiddelde bureaustoel doet, is je lichaam zo volledig mogelijk zo comfortabel mogelijk ondersteunen. Dat klinkt heerlijk en gezond. Maar is dat ook zo? Jouw lichaam heeft namelijk zelf al iets dat je ondersteunt: een skelet, in samenwerking met spieren, pezen en een evenwichtssysteem.
Het voelt misschien fijn als je hoofd en handen in de juiste positie worden gebracht om te werken en als de rest van je lichaam wordt ‘uitgeschakeld’. Maar hoe meer een stoel de rest van je lichaam overbodig maakt, hoe meer je lichaam verleert om zélf te zitten.
De stoel neemt het zitten van je over. Je wordt afhankelijk van iets buiten jezelf, terwijl de kracht en kunde, het ‘comfort’, gewoon in je zitten.
“If a designer thinks gravity is the enemy, he/she will design chairs like bags to hold our collapsed structures.” - Galen Cranz
Ik denk dat dit al genoeg aanleiding geeft om ons dagelijkse zittende werk op een andere manier in te richten. Een manier waarbij we een actieve houding van het lichaam vragen, ook als het soort werk dat je doet vooral gericht op het gebruik van je hersenen.
Maar er is nog een aspect aan comfort op de korte vs. op de lange termijn: de houding waarin je ondersteund wordt. Dat is namelijk vaak niet jouw natuurlijke houding, hoe vaak het woord ergonomisch ook genoemd wordt bij het aanprijzen van een stoel.
Zitsedatie
Als je jouw lichaamseigen ondersteuningssysteem gebruikt, dan is dat altijd een kwestie van balans. Een ontspannen spel met zwaartekracht, aangestuurd door de hersenen, met als belangrijkste plek in je lichaam: je bekken. Je ‘core’. Hoe minder je in balans staat of zit, hoe meer spanning er in je lichaam komt.
Een bureaustoel ‘forceert’ je in hoeken van 90 graden. Een positie waarin het heel lastig is om je lichaamseigen balans te vinden. Je kunt een poosje proberen om desondanks een actieve werkhouding aan te houden, maar het is vechten tegen de bierkaai. Vroeg of laat geef je je over aan de stoel.
Doordat je rug tegen de rugleuning duwt, is de kans groot dat je zitvlak langzaam naar voren schuift. Je billen komen verder van de rugleuning af te zitten, waardoor je onderrug krom komt te staan.
Normaliter zak je naar achteren weg, zoals je in een bank onderuit zou zakken, en een soort halfliggende positie. Op zich al een weinig gezonde positie om lang in te ‘liggen’. Maar als je aan het werk bent, komt daar nog bij dat je werk voor je ligt.
Je hoofd kan niet zo ver naar achteren dat je het scherm niet goed meer ziet en en je handen moeten goed bij de muis en het toetsenbord kunnen. Dus buig je je bovenlijf naar voren en vormt je lichaam een boog. Een gespannen boog. Een spanningsboog. Woordgrapje, maar wel heel toepasselijk, al zeg ik het zelf.
Want in die onderuitgezakte positie komt er veel te veel spanning op bijvoorbeeld je onderrug en je nek te staan. Maar wel in een geweldig comfortabele stoel, waarbij alles erop gericht is je zo te ondersteunen dat je je lichaam niet meer voelt. Niet meer gebruikt. Uitgeschakeld. Zitsedatie, noem ik het voor de gein.
Gesedeerd in een verkeerde positie. Dus op de langere termijn krijg je klachten waardoor je bijna nergens meer je comfort kunt vinden, maar op de kortere termijn houdt het valse comfort ons voor de gek.
En wat doet die houding met onze organen? Mocht je het leuk vinden, doe dit testje eens: ga eens in die ingezakte positie zitten en probeer twee lekkere volle longen aan lucht op te snuiven. Ga daarna eens ontspannen rechtop zitten en herhaal het experiment.
Kost tien seconden, maar zegt meer dan het aantal woorden dat je in tien seconden kunt lezen, dus echt leuk om letterlijk nu even tien seconden voor te nemen.
Voel je het verschil? Niet alleen in ademruimte, maar ook aan spanning in je lijf als je in inademt terwijl je ingezakt zit. Zeer onwelkom, temeer omdat veel werksituaties zonder ongemakkelijke zithouding al spanning genoeg opleveren.
Hoor jij je lichaam?
Niet alleen zitten we door vals comfort zonder dat we het doorhebben in verkeerde posities, ook zorgt de verloren connectie met ons lichaam ervoor dat we de signalen die ons lichaam ons geeft steeds minder goed horen.
Zit je zelf op een ontspannen manier in balans, dan voel je veel makkelijker wat er in je lichaam gebeurt, en wanneer je lichaam aangeeft dat het tijd is om de benen te strekken, dan pik je dat makkelijker op.
Devices zoals smartwatches die je signaaltjes geven dat het tijd is om te bewegen zijn leuk, maar ook dat kan je lichaam prima zelf. Hoe meer we ons lichaam in handen geven van stoelen en apps, hoe groter de kans dat we het contact met ons lichaam juist verliezen.
Onbetaalbaar comfort: lekker in je vel zitten
Als je op een kruk of stoel zit die het zitten niet van je overneemt, maar die je stimuleert om het zélf te doen, dan zul je ook merken dat zitten een actieve bezigheid is. En dat je moe kunt worden van zitten, dus dat het tijd is om even de benen te strekken of wat anders te gaan doen. Dat is niet slecht, dat is goed!
Het is gevaarlijk als de dingen die we gebruiken om ons te ondersteunen ervoor zorgen dat we niet doorhebben wat een bepaalde activiteit werkelijk van ons vraagt. Een stoel zou er nooit op gericht moeten zijn om je een dag lang in een zittende houding zo te ontzien je niet doorhebt dat het tijd is om even wat anders te gaan doen dan zitten.
Dat zorgt voor comfort op de korte termijn, ten koste van een comfortabel en fijn leven op de langere termijn. Dus laat je niet in de luren leggen door de verleiding van comfort. Het lekkerste comfort, is lekker in je vel zitten. Vertrouw op jezelf en op je lichaam.